Oracle: Account is locked

นอกจาก profile จะสามารถกำหนดระยะเวลา เพื่อบังคับให้ user เปลี่ยน password ก็ยังสามารถกำหนดได้ว่า ถ้า user login ผิดติดต่อกันกี่ครั้ง account ก็จะถูก lock เหมือนเรากดรหัส ATM ผิด 3 หน แล้วถึงยึดบัตรนะแหละค่ะ แต่สำหรับใน profile จะกำหนดในตัวแปร FAILED_LOGIN_ATTEMPTS (เช็คได้จาก resource_name column ใน dba_profiles table) ซึ่ง error ที่แสดงตอนที่ login ก็จะแสดงดังนี้

ORA-28000: The account is locked

หรือถ้าต้องการเช็คสถานะ ก็ทำได้ดังนี้

> select account_status, lock_date from dba_users where username = '<username>';

ตัวอย่างของ account ที่ถูกล็อคเป็นดังนี้

ACCOUNT_STATUS LOCK_DATE
----------------------------- ---------
LOCKED 11-SEP-09


ถ้า account ปกติ ค่า account_status จะเป็น OPEN

ถ้าจะ unlock (หรือ lock) ก็ใ้ช้คำสั่งนี้เลยค่ะ

> ALTER USER <username> ACCOUNT <UNLOCK | LOCK>;

สำหรับ วิธีจะแก้ FAILED_LOGIN_ATTEMPTS ใน profile ทำได้ดังนี้ค่ะ

> ALTER PROFILE <profile>
LIMIT failed_login_attempts <value | UNLIMITED | DEFAULT >;


Reference:
Oracle profile

Oracle: Password has expired

ใน Oracle สามารถกำหนด profile ให้แต่ละ user ได้ ซึ่งใน profile นั้นจะกำหนดลักษณะของ user account ได้ โดยผ่าน resource และใน resource นี้เอง DBA สามารถกำหนดได้ว่า จะให้ user นี้จะต้องเปลี่ยน password บ่อยแค่ไหน งงม่ะค่ะ

เช่น userA ใช้ profileA ซึ่งใน profileA กำหนดว่า user จะต้องเปลี่ยน password ทุกๆ 180 วัน แบบนี้เป็นต้น

ดังนั้น user ไม่มีการเปลี่ยน password ในเวลาที่กำหนด password ก็จะ expired และเมื่อ log in ก็จะได้ error แบบนี้

ORA-28001: The password has expired

เราจะรู้ได้อย่างไร ว่า user ไหนใช้ profile ไหน และ profile set ไว้อย่างไร ดูได้ดังนี้ค่ะ

> select profile
from dba_users
where username = '<username>';

ซึ่งตัวอย่างคำสั่งข้างต้นเราจะได้ชื่อของ profile ที่ user นั้นๆ ใช้อยู่ จาก profile ถ้าอยากรู้ว่า profile set ไว้อย่างไร ก็ sql command นี้ค่ะ

> select resource_name, resource_type, limit
from dba_profiles
where profile = '<profile>';

แทนที่ชื่อ profile ที่ได้จากคำสั่งข้างต้น ก็จะได้ผลลัพธ์ออกมาประมาณนี้

RESOURCE_NAME                    RESOURCE LIMIT
-------------------------------- -------- ----------------------------------------
COMPOSITE_LIMIT                  KERNEL   UNLIMITED
SESSIONS_PER_USER                KERNEL   UNLIMITED
CPU_PER_SESSION                  KERNEL   UNLIMITED
CPU_PER_CALL                     KERNEL   UNLIMITED
LOGICAL_READS_PER_SESSION        KERNEL   UNLIMITED
LOGICAL_READS_PER_CALL           KERNEL   UNLIMITED
IDLE_TIME                        KERNEL   UNLIMITED
CONNECT_TIME                     KERNEL   UNLIMITED
PRIVATE_SGA                      KERNEL   UNLIMITED
FAILED_LOGIN_ATTEMPTS            PASSWORD 10
PASSWORD_LIFE_TIME               PASSWORD 180
PASSWORD_REUSE_TIME              PASSWORD UNLIMITED
PASSWORD_REUSE_MAX               PASSWORD UNLIMITED
PASSWORD_VERIFY_FUNCTION         PASSWORD NULL
PASSWORD_LOCK_TIME               PASSWORD 1
PASSWORD_GRACE_TIME              PASSWORD 7

16 rows selected.

สำหรับการดูว่า user จะ expired ภายในกี่วัน ดูจาก resouce_name ที่ชื่อ PASSWORD_LIFE_TIME ซึ่งในกรณีข้างต้น password จะ expired ภายใน 180 วัน และ user จะต้องเปลี่ยน password ภายในเวลาที่กำหนดไว้ใน PASSWORD_GRACE_TIME ซึ่งก็คือ 7 วัน มิฉะนั้นแล้ว ก็จะ error ดังข้างต้น

ในกรณีที่ ถ้าเกิด error แล้ว ต้องการจะแก้ไข จะต้องใช้ DBA เป็นคนเข้าไปเปลี่ยน password ของ user คนนั้นค่ะ โดย sql command ดังนี้

> alter user <username> identified by <new_password>;


Reference:
ORA-28001: The password has expired
Oracle profile

Oracle: USER_SEGMENTS กับการเช็ค allocated space

ได้รู้จักกับ segment ใน Oracle ไปแล้วนะค่ะ อย่างที่เคยบอกไปว่า segment จะเก็บโครงสร้างของข้อมูลที่เหมือนกัน หรือว่าก็คือ table หนึ่งๆ นั่นเอง แต่ว่าก็ไม่ใช่ว่า segment จะเก็บ table อย่างเดียว เพราะ index ก็เป็นข้อมูลอีกส่วนหนึ่งของ table ที่จะต้องเก็บด้วย แหละเนื่องจากแต่ละ index มีโครงสร้างไม่เหมือนกัน แหละก็ไม่เหมอืนกับ table ด้วย ดังนั้น index แต่ละ index ก็จะถูกเก็บใน segment ของมันเอง เราสามารถดูข้อมูลของ segment ต่างๆ ได้จาก USER_SEGMENTS ที่เป็น system view ข้อมูลที่ view นี้จะบอกก็มีดังนี้

SEGMENT_NAME - เป็นชื่อของ segment หรือชื่อของ table หรือ index ที่มันเก็บใน segment นั้น เช่นถ้าเรา create table test1 ขึ้นมา ก็จะมี segment ที่ชื่อว่า test1 โผล่มาด้วย

SEGMENT_TYPE - ประเภทของ segment ซึ่งอาจมีค่าดัีงนี้ TABLE, INDEX segment ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลของ table และ index ตามลำดับ แต่เก็บ table หรือ index อะไร นั้นดูได้จาก SEGMENT_NAME) นอกจากนี้ ก็ยังมีประเภท CLUSTER, ROLLBACK, DEFERRED ROLLBACK, TEMPORARY, SPACE HEADER, TYPE2 UNDO และ CACHE

SEGMENT_SUBTYPE - คอลัมน์นี้ก็จะบอก ข้อมูลอีกประเภทหนึ่งของ segment คือ ASSM (Automatic Segment Space Management) ซึ่งระบบจะเป็นตัวจัดการเรื่อง space ที่จะใช้เอง หรือ MSSM (Manual Segment Space Management) ที่ผู้ใช้สามารถระบุ pctused เองได้ นอกจากนี้ก็มีประเภทอื่นอีก แต่ไ่ม่รู้ความหมายเหมือนกันค่ะ เช่น SECUREFILE, NULL ถ้าใครรู้เขียนมาบอกด้วย ก็จะขอบคุณมาก จะได้ไว้ update เผื่อเป็นความรู้ให้คนอื่นๆ ต่อไป

TABLESPACE_NAME - อัีนนี้ก็เป็น tablespace ที่ segment นี้ถูกสร้างขึ้นมา ซึ่งอย่างที่เคยเขียนไว้ก่อนหน้านี้ว่าตอนที่เราสร้าง table เราสามารถระบุ tablespace ได้ว่าจะให้สร้างไว้ที่ tablespace ไหน ซึ่ง segment ที่เก็บข้อมูลของ table ก็จะต้องถูกสร้างไว้ที่ tablespace ที่ระบุไว้

BYTES, BLOCKS, EXTENTS - จำนวนไบต์, block, extent ที่ allocated ให้กับ segment นี้ ไม่ใช่ขนาดของข้อมูลจริงๆ นะค่ะ เหมือนขนาดที่จองไว้

ตัวอย่าง

> select segment_name, bytes, blocks, extents from user_segments where segment_name = 'TEST'

SEGMENT_NAME BYTES BLOCKS EXTENTS
------------------- --------- --------- ----------
TEST 65536 8 1

จากตัวอย่างจะเห็นได้่ว่า table test จองไว้ 8 block ซึ่งคิดเป็น 65536 byte (1 block = 8 KB)

INITIAL_EXTENT - ขนาดของ initial extent
NEXT_EXTENT - ขนาดของ extent ถัดไปที่จะถูก allocate มาให้
MIN_EXTENTS - จำนวน extent ต่ำสุดที่จะมีได้ ซึ่งปกติก็จะเป็น 1
MAX_EXTENTS - จำนวน extent สูงสุดที่จะมีได้ใน segment นั้นๆ
MAX_SIZES - จำนวน block มากที่สุดที่จะมีใน segment นั้นๆ ซึ่งแน่นอน MAX_SIZES ก็จะต้องมีค่ามากกว่าหรือเท่ากับ MAX_EXTENTS ก็คือทุก block จะต้องอยู่ใน extent

นอกจากนี้ก็ยังมีอีกหลายฟิลด์ เช่น RETENTION, MINRETENTION, PCT_INCREASE, FREELISTS, FREELIST_GROUPS, BUFFER_POOL แต่ขอไม่กล่าวถึง เพราะว่าไม่ค่อยเข้าใจมากนัก

Reference:
USER_SEGMENTS view tips

Oracle: Overview for Architecture

อย่างที่ทุกคนรู้โดยทั่วๆ ไปนะคะ่ database ก็จะต้องมี table อาจจะมี view, store procedure หรือ ฯลฯ แต่ลักษณะการเก็บข้อมูลของ table หรือ schema object พวกนี้ทำยังไง

ในทาง physical Oracle เก็บข้อมูลใน database เป็นไฟล์บนฮาร์ดดิสต์ เหมือนข้อมูลของโปรแกรมอื่นๆ (แน่นอนอ่ะนะ เพราะว่าจะเก็บลงดิสต์ ก็คงต้องเป็นไฟล์่ละนะ ยังไม่เคยเห็นวิธีอื่นนิ) หรือที่ Oracle เรียกว่า data files

แต่สำหรับในทาง logical ข้อมูลพวกนี้จะถูกเก็บอยู่ใน data blocks ซึ่งอยู่ใน extents ซึ่งอยู่ใน segments ซึ่งอยู่ใน tablespaces หลายชั้นเหลือเกิน ดูรูปดีกว่า


data blocks หรือจะเรียกว่า logical blocks, Oracle blocks หรือ pages นั่นเอง เป็นหน่วยเล็กที่สุดในการเก็บข้อมูล ซึ่ง 1 blocks โดย default คือ 2 KB (ของ Sybase 1 page = 2 KB)

extents จะเป็นชุดของ data blocks ที่อยู่ติดกันในเนื้อที่บนฮาร์ดดิสต์

segments ก็จะเป็นชุดของ extents อีกที แต่เป็น extents ที่เก็บชุดของข้อมูลประเภทเดียวกัน ที่บอกว่าเป็นข้อมูลประเภทเดียวกัน ก็คือข้อมูลที่มีโครงสร้างเหมือนกัน หรือก็คือ table นั่นเอง ดังนั้นใน extents ใดๆ ใน segment หนึ่ง ก็จะเก็บข้อมูลของ table A เหมือนกัน หรือ table B เหมือนกัน แบบนี้เป็นต้น สำหรับ non-cluster table จะถูกเก็บอยู่ใน 1 segment ซึ่ง segment นี้จะถูกสร้างขึ้นมาพร้อมกับคำสั่ง create table/snapshot
ใน 1 segments จะต้องมีอย่างน้อย 1 extent เรียกว่า initial extent ไว้สำหรับเก็บข้อมูล ซึ่งเวลาที่ segments เต็ม หรือก็คือ extents ที่อยู่ใน segment เต็มหมดแล้ว Oracle จะ allocate เนื้อที่ให้เป็น extent ใหม่ ซึ่ง extent ใหม่อาจจะเป็นเนื้อที่ที่ติดกัน หรือไม่ติดกัน บนฮาร์ทดิสต์ก็ได้ หรือขยาย extent เดิมที่มีอยู่แล้วก็ได้

tablespaces เป็นหน่วยใหญ่สุดของ logical storage unit ซึ่งใน 1 tablespace ก็จะมีหลายๆ segments และใน 1 tablespaces นี้อีกเหมือนกันจะประกอบไปด้วย data files ซึ่งอาจจะมี 1 data files หรือมากกว่านั้นก็ได้

Oracle จะใช้ tablespace เนี้ยะแหละในการควบคุมโควต้าการใช้เนื้อที่ของ user และการใช้เนื้อที่ในดิสต์ของ database เช่นในตอนที่ create user ได้ว่าจะใช้ user คนนี้ใ้ช้ tablespace อะไรที่โควต้าเท่าไร เช่น ตัวอย่างนะค่ะ

CREATE USER &username
IDENTIFIED BY &password
DEFAULT TABLESPACE &user_tablespace
QUOTA 100M on &user_tablespace
TEMPORARY TABLESPACE TEMP
QUOTA 5M on SYSTEM

แต่คิดว่าน่าจะมีอย่างอื่นอีก ถ้ารู้เพิ่มเติมแล้วจะมีอัพเดตให้อีกนะค่ะ

Data Block

กลับมาพูดถึง data blocks ที่เป็นหน่วยย่อยสุดกันบ้าง เพราะว่า data block ก็คือกลุ่มของ physical byte บน ดิสต์นะเอง แต่ว่าเป็นคนละตัวกับ I/O block ของ OS โครงสร้างของ block ก็เป็นตามรูปเลยฮับ

Header (Common and Variable) เป็นส่วนที่เก็บข้อมูลของ block นั้นๆ เช่น address, ประเภทของ segment (data, index) ขนาดของ header จะไม่คงที่

Table Directory เก็บข้อมูลของ tables ที่มีข้อมูลอยู่ใน block นั้นๆ

Row Directory เป็นส่วนที่เก็บข้อมูลของแต่ละ row ใน block นั้น และ address ที่เก็บ row นั้นๆ ด้วย

Row Data ส่วนนี้เป็นส่วนที่เก็บข้อมูลจริงๆ ของ row แล้วค่ะ ซึ่งเค้าบอกว่า ใน 1 row อาจจะใหญ่กว่า block ก็ได้ก็คือมีข้อมูลอยู่ในหลายๆ block

Free Space เหมือนชื่อเลยคะ่ เป็นที่ว่างๆ ที่ไว้สำหรับใส่ข้อมูลของ row ที่เพิ่มเข้ามา หรือว่าไว้สำหรับข้อมูลที่จะ update ใน row เดิมที่อยู่ใน block นั้นๆ อยู่แล้ว


มีตัวแปรอยู่ 2 ตัวที่ใช้ในการควบคุมการใช้พื้นที่ใน block คือ PCTFREE และ PCTUSED


PCTFREE เป็นตัวบอกเปอร์เซ็นพื้นที่ว่าง เพื่อบอกว่า block นี้เต็มหรือยัง เช่น ถ้า pctfree 20 ก็คือถ้า block นั้น มีพื้นที่ว่างน้อยกว่า 20% จะถือว่าเต็มแล้ว และจะไม่อนุญาตให้ insert ข้อมูลเพิ่มเข้ามา แต่ยังคงให้ update ข้อมูลที่อยู่ใน block ได้

PCTUSED เป็นตัวบอกเปอร์เซ็นพื้นที่ที่ใช้ไป เพื่อบอกว่า block นี้ว่างแล้ว และพร้อมที่จะรับข้อมูล insert เข้ามาใหม่ได้ เช่น ถ้า pctused 40 ก็คือถ้า block นั้นจะต้องมีพื้นที่ใช้ไป น้อยกว่า 40% จะถือว่า block นี้ว่างและพร้อมจะกลับมารับข้อมูลที่จะ insert เข้ามาใหม่ได้อีก

ตัวอย่างการใช้ pctfree, pctused บน create table script
CREATE TABLE EMP1
( EMPNO NUMBER(4,0),
ENAME VARCHAR2(10),
JOB VARCHAR2(9),
MGR NUMBER(4,0),
HIREDATE DATE,
SAL NUMBER(7,2),
COMM NUMBER(7,2),
DEPTNO NUMBER(2,0)
) tablespace test PCTFREE 50 PCTUSED 30

แต่การใช้ pctused ใช้ได้เฉพาะกับ table ที่ไม่ได้สร้างใน ASSM tablespace (automatic segment space management) เท่าันั้น สำหรับ version 10 table ที่สร้างใน ass managed tablespace ค่า pctused จะเป็น null เสมอ (ในตัวอย่างก็เลยสร้าง table ใน tablespace อื่น)
และสำหรับ version 9 ลงไป มันจะไม่สนใจค่านี้เลย แต่ว่าจะใส่ค่าที่ระบบกำหนดลงไปแทน

Reference:
Oracle Architecture & Terminology
pctfree, pctused - Database Forum

Oracle: Listener

ที่เคยทำงานมา มีบางครั้งที่เราก็ start Oracle ขึ้นมาแล้ว แต่ก็ยังไม่สามารถ connect ได้ หาไปหามาก็รู้ว่า เป็นเพราะว่า ตัว listener ไม่ได้ start ก่อนจะ start listener ก็ควรจะต้องเช็คดูก่อนว่า listener ทำงานอยู่หรือเปล่า โดยใช้คำสั่ง

> lsnrctl status

ถ้าเห็นแล้วว่า lsnrctl ไม่ได้ทำงานอยู่ ก็ start listener ด้วยคำสั่ง

> lsnrctl start

และ ถ้าเช็ค status อีกทีจะได้ผลดังข้างล่าง

LSNRCTL for Linux: Version 11.1.0.6.0 - Production on 29-JUL-2009 10:57:29

Copyright (c) 1991, 2007, Oracle. All rights reserved.

Connecting to (DESCRIPTION=(ADDRESS=(PROTOCOL=IPC)(KEY=EXTPROC1521)))
STATUS of the LISTENER
------------------------
Alias LISTENER
Version TNSLSNR for Linux: Version 11.1.0.6.0 - Production
Start Date 29-JUL-2009 10:40:20
Uptime 0 days 0 hr. 17 min. 8 sec
Trace Level off
Security ON: Local OS Authentication
SNMP OFF
Listener Parameter File /apps/oracle/product/11.1.0/db_1/network/admin/listener.ora
Listener Log File /apps/oracle/diag/tnslsnr/wtsdev02/listener/alert/log.xml
Listening Endpoints Summary...
(DESCRIPTION=(ADDRESS=(PROTOCOL=ipc)(KEY=EXTPROC1521)))
(DESCRIPTION=(ADDRESS=(PROTOCOL=tcp)(HOST=localhost6.localdomain6)(PORT=1521)))
Services Summary...
Service "DEV20" has 1 instance(s).
Instance "DEV20", status READY, has 1 handler(s) for this service...
Service "DEV20XDB" has 1 instance(s).
Instance "DEV20", status READY, has 1 handler(s) for this service...
Service "DEV20_XPT" has 1 instance(s).
Instance "DEV20", status READY, has 1 handler(s) for this service...
Service "SIT20" has 1 instance(s).
Instance "SIT20", status READY, has 1 handler(s) for this service...
Service "SIT20XDB" has 1 instance(s).
Instance "SIT20", status READY, has 1 handler(s) for this service...
Service "SIT20_XPT" has 1 instance(s).
Instance "SIT20", status READY, has 1 handler(s) for this service...
The command completed successfully

หรือถ้าเราต้องการจะ stop listener ก็ใช้ command lsnrctl เหมือนดัง

> lsnrctl stop

คำสั่ง lsnrctl ยังมีคำสั่งอื่นๆ อีก สามารถหาอ่านเพิ่มเติมได้จาก reference ด้านล่างเลยฮับ

Reference:
Oracle listener lsnrctl command